Leiderschap is meer dan alleen een kennisvoorsprong, meer werkervaring of meer opleiding. Leiderschap is ook iets anders dan alleen maar een bepaalde positie bekleden.
Er is zelfs een woord voor om dit duidelijk te maken. Formeel leiderschap en informeel leiderschap. Formeel leiderschap gaat wat er over in jouw contract staat. Dan heb je ook vaak een titel zoals manager of iets dergelijks. Informeel leiderschap gaat over het kunnen uitoefenen van invloed. Ga maar eens na, in jouw werk of in je privé situatie. Je kunt ze zo aanwijzen, die mensen die op de een of andere manier altijd invloed weten uitoefenen. Sommige mensen krijgen beter dingen voor elkaar dan anderen. Waar zit dat in?
Ditzelfde onderscheid kun je maken, door het te duiden als taak (formeel) en als rol (informeel). Ook jij hebt op jouw werk en in jouw privéomgeving een taak een rol. Je kent ze vast: die mensen van wie je weet dat ze altijd even komen vragen hoe het nou echt met je gaat. Dat is niet zozeer een taak, maar wel een rol. Bijvoorbeeld wel de rol van teamverzorger. Of denk aan de rol van de antagonist. Diegene die altijd tegenspreekt wat de meerderheid vind. Dit kan als heel irritant ervaren worden, maar soms is het heel effectief. Soms is het heel goed dat iemand het lef heeft om zich uit te spreken tegen het meerderheidsstandpunt. (Meer hierover vind je in het gedachtegoed van “deep democracy”.
Leiderschap zit dus op zowel formeel als informeel niveau.
Het meest effectief is het, als leiderschap op formeel en informeel niveau met elkaar op één lijn ligt. Ofwel: dat een leider niet alleen maar de titel en de positie heeft, maar ook het respect en de invloed van de groep.
Of dat de formele leider zich bewust is van het informeel leiderschap in de groep en dat weet in te zetten om de organisatiedoelstellingen te behalen. Een open cultuur te creëren, waarbinnen een ieders invloed bespreekbaar is. Dat is best complex, veel managers zijn er niet toe in staat om dit effectief te doen.
Als je om je heen kijkt in organisaties, zie je dit heel vaak fout gaan. Dat degene met de meeste ambitie, en de meeste decibels manager wordt. Maar leiderschap gaat om meer dan dit. Leiderschap is een balans tussen dienen en heersen. Als het teveel gaat om jouw persoonlijke ambitie, dan is dit voelbaar voor mensen om je heen.
Een heel mooi principe uit onder andere de defensie omgeving. Is wat ze noemen: “lead by example”. Voorbeeldgedrag dus en ook dit wordt lang niet altijd goed begrepen. Zo kunnen managers van een team die feedback willen stimuleren, dit doen door heel veel feedback te geven. Ik blijf dit overal zeggen: als je als manager feedback wilt stimuleren, moet je er ruim om vragen niet heel veel gaan geven.
Want als er geen feedback gegeven wordt, is daar een goede reden voor! Waarschijnlijk voelen mensen zich niet veilig, of is er onduidelijkheid over het proces dan wel de taakverdeling.
Leiderschap gaat dus om congruentie. Dat je zegt wat je doet en dat je doet wat je zegt. Dat je niet alleen geïnteresseerd doet in je mensen, maar het ook echt bent. Daarmee straal je absolute betrouwbaarheid uit, waarmee mensen zich veilig voelen en gaan bloeien.
Daarnaast gaat leiderschap ook om communicatie. Wist je dat maar 7% van communicatie bepaald wordt door woorden? Al het andere gaat dus om intonatie en lichaamstaal. Lichaamstaal is 55% van onze communicatie. (Reken jij zelf even de rest uit )
En dus zit leiderschap in je lijf. In wat jij uitstraalt. Geloof me: als jij je onzeker voelt vertelt jou lichaam dat aan de buitenwereld. Als jij twijfelt aan jezelf, is dat voelbaar voor mensen die met jou praten. En ze kunnen het niet altijd uitleggen, maar het gebeurt heel vaak dat mensen een “niet-pluis” gevoel hebben. Op de één of andere manier komt de boodschap niet over. Het grappige is dat kinderen en dieren hier heel gevoelig voor zijn.
Zo bestaat er ook paardencoaching. Paarden zijn prooidieren, en zullen bij onveiligheid in de paniek modus schieten. Daarmee zijn ze prachtige spiegels voor wat jij uitstraalt. Want aan taal hebben ze niet zoveel.
Vechtsport als leerinterventie
Je kunt ditzelfde thema: leiderschap vanuit je lijf, heel goed middels vechtsport gewaarworden. Je kunt iets ontdekken over jezelf en je onbewuste patronen. Als je vechtsport inzet op de juiste manier, zul je ontdekken dat je er nieuwe dingen uit kunt leren over jezelf.
Over wat jij doet met je lichaam als je wordt geconfronteerd met nieuwe situaties. Ben jij eigenlijk bewust van je ademhaling, je beweging en je kracht? Hoe bewuster jij je bent van je lijf, hoe effectiever jij dit kunt inzetten in je communicatie. En dus kun je via deze manier een krachtiger leider worden.
Dit is wat je dus niet leert op school. Er bestaat trouwens niet echt een opleiding voor leiderschap. En dat is logisch! Leiderschap is wel iets wat je kunt ontwikkelen, het is een set en vaardigheden die je grotendeels kunt leren. Natuurlijk zijn er de geboren leiders, van nature krachtige communicators. Je kent er vast wel een, die het altijd makkelijk af lijkt te gaan om een groep aan te sturen.
Maar dat het niet vanzelf gaat, is geen excuses om er niet aan te werken. Als jouw ambitie is om iets te brengen in de wereld, werk aan je leiderschap. Word je bewust van je lijf, zodat je een krachtige leider zijn voor je omgeving.