Zowel Pakjesavond als Kerstmis zijn al van oudsher traditie in Nederland. Maar er lijkt de afgelopen jaren een verschuiving plaats te vinden. Steeds vaker kiezen Nederlanders ervoor om alleen nog kerst te vieren en het Sinterklaasfeest links te laten liggen. Om hoeveel mensen gaat het precies? Wat zijn hun beweegredenen? En hoe worden beide feesten gevierd? Wij zochten het uit!
Kerstman haalt de Sint in
Het ene onderzoek stelt dat 25 procent van de Nederlanders uitsluitend Kerstmis viert, tegenover 22 procent die zich enkel nog met Sinterklaas bezighoudt. Het andere onderzoek toont cijfers die nóg verder uit elkaar liggen: met 37,9 procent die alleen kerst viert en 13,9 procent alleen Sinterklaas. Over de percentages is dus niet perse iets eenduidigs te zeggen. Maar uit vrijwel alle onderzoeken komt duidelijk naar voren dat de Kerstman de Sint aan het inhalen is in populariteit.
Ook over de redenen die aan deze verschuiving ten grondslag liggen, zijn de berichten duidelijk. Zo speelt de Zwarte Pietendiscussie een belangrijke rol. In 2014 werd al gezegd dat een grote meerderheid zou stoppen met het vieren van Pakjesavond, wanneer Zwarte Piet geen deel meer zou uitmaken van het kinderfeest. Maar eerlijk is eerlijk: dat is in de praktijk nog meegevallen. Er is meer begrip ontstaan voor de aanpassing van de piet. Maar toch onderaan de streep zijn inderdaad minder mensen het gaan vieren.
Bevolkingssamenstelling verandert
Ook de veranderende bevolkingssamenstelling draagt bij aan het feit dat Sinterklaas minder in zwang raakt. Het aantal gezinnen met kinderen daalt bijvoorbeeld aanzienlijk. En dat heeft invloed op de tradities, omdat Kerstmis in Nederland altijd al meer een feest is geweest voor volwassenen en Sinterklaas voor de kinderen. Daarnaast komt er een groeiend aantal immigranten naar Nederland, die vanuit hun eigen achtergrond vaak moeite hebben met Zwarte Piet en daardoor Sinterklaas links laten liggen.
In weer een ander onderzoek, van Geldshop, komt naar voren dat vrijwel alle jongvolwassenen kerst vieren met cadeaus. 100 procent van de respondenten tussen de 18 en 25 jaar gaven dat aan. De 65-plussers geven minder om het materialistische deel van de feestdagen. Van hen zegt slechts 56 procent Kerstmis te vieren met cadeaus. Samenwonenden met kinderen zouden het meest aan de Kerstdagen uitgeven.
Grootste uitgaven aan Kerstmis
Van de mensen die beide feesten vieren, geeft 72,8 procent aan dat ze het meeste uitgeven aan Kerstmis. Behalve cadeaus, is ook eten en drinken vaak een hoge kostenpost tijdens de feestdagen. Zowel culinaire hoogstandjes in huis, als diners buitenshuis jagen de feestvierders op kosten. Daarnaast wordt er veel geld uitgegeven aan kerstkaarten, kleine attenties en decoratie als een kerstboom en kerstverlichting.
Soms geven zij zichzelf een streng budget waarmee ze zichzelf dwingen om te toe te komen. Soms halen zij gewoon in huis waar ze zin in hebben. De leeftijdscategorie van 46 tot en met 55 jaar zou een krapper budget hebben dan een aantal jaar geleden. Degenen tussen de 26 en 35 jaar oud zou juist meer geld te besteden hebben dan voorheen. Zij hoeven dan ook geen gekke dingen te doen om de feestdagen te kunnen betalen. Het merendeel doet de aankopen gewoon rechtstreeks vanaf de betaalrekening. Anderen gebruiken nog wel eens een creditcard en 2,7 procent leent zelfs geld bij een bank, of bij naasten.
Grote verschillen per provincie
Grappig om te zien is dat er per provincie veel verschillen zijn bij de manier waarop de inwoners hun feestdagen betalen. Zo zouden Zeeuwen vaak zegeltjes sparen om hun inkopen mee te doen, zouden Limburgers vaker in het rood staan en betalen Brabanders vaker met een creditcard dan het landelijke gemiddelde. De inwoners van Friesland zijn er het beste in om vooruit te kijken netjes geld opzij te zetten, zodat zij tijdens de dure decembermaand een beroep kunnen doen op hun speciale potje of spaarrekening.
Want of er nu Kerstmis of Sinterklaas wordt gevierd, het geld vliegt nog steeds over de toonbank. Degenen die gewend waren om Pakjesavond te vieren, stappen moeiteloos over naar het feest van de goedheiligman op de Noordpool. Want geen énkel feest vieren is duidelijk geen optie. Nederlanders komen nog steeds graag samen in december en geven elkaar dan met alle liefde en plezier dure cadeaus. Dat is voor de economie alleen maar mooi meegenomen en daar hebben we uiteindelijk allemaal profijt van.